Beweging is als een frisse bries voor je hersenen. Want zoals een open raam een benauwde kamer weer laat ademen, zo zorgt bewegen voor zuurstof en ruimte in je hoofd. Ons brein is een ingewikkeld orgaan dat constant in beweging is, daarom moet het ook zo fit, sterk en veerkrachtig mogelijk blijven. Maar wat gebeurt er precies in je hoofd als je beweegt? En hoe kun je zelf regelmatig de muffe bovenkamer laten luchten? We gaan het je vertellen.
Zuurstof en bloedcirculatie
Wanneer we bewegen gaat ons hart sneller kloppen waardoor er meer bloed door ons lichaam en hersenen rondgepompt wordt. Al dit extra bloed brengt iets belangrijks met zich mee, zuurstof en voedingsstoffen. Precies wat onze hersencellen nodig hebben om hun werk te doen. Wist je trouwens dat ons brein ongeveer 20% van de totale zuurstof in ons lichaam verbruikt? En dat terwijl het soms niet eens weet waar je sleutels liggen.
Ook stimuleert lichaamsbeweging de groei van nieuwe bloedvaten in de hersenen, ook wel angiogenese genoemd. Met de komst van nieuwe bloedvaten verbetert ook de doorbloeding in onze hersenen. Hierdoor kunnen we nóg beter nadenken en efficiënter werken. Dus hoe beter de doorbloeding, hoe groter de kans dat je je sleutels weer terugvindt.
Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF)
Brain-Derived Neurotrophic Factor is een soort groeihormoon voor onze hersencellen. BDNF, helpt beschadigde neuronen te herstellen, stimuleert de vorming van nieuwe neuronen en bevordert de verbindingen tussen onze hersencellen. BDNF maakt ons brein dus flexibeler en verbetert onze cognitieve vermogens, zoals het geheugen en probleemoplossend denken.
Neuroplasticiteit
Neuroplasticiteit, ofwel hersenkneedbaarheid, is het vermogen van ons brein om zichzelf aan te passen en te vernieuwen. Vroeger dachten wetenschappers dat ons brein na de kindertijd nauwelijks veranderde, maar tegenwoordig weten we dat neuroplasticiteit een leven lang doorgaat. Beweging blijkt een van de beste manieren om dit proces te stimuleren. Onderzoek toont namelijk aan dat vooral conditionele sporten zoals hardlopen, zwemmen en fietsen zorgen voor een sterke toename van BDNF, en daarmee ook een grotere veerkracht van ons brein. Je bent dus nooit te oud om je innerlijke kind te laten bloeien.
Stress en stemming
Naast neuroplasticiteit stimuleert beweging ook de aanmaak van endorfine, dopamine en serotonine. We kennen ze ondertussen wel, de stoffen die een direct effect hebben op onze stemming, stressregulatie en angstgevoelens. Het enigma waarom een simpele wandeling onze dag kan maken is opeens niet meer zo ingewikkeld. Maar dat is nog niet alles. Beweging zorgt ook voor een betere slaap. Goed slapen is essentieel voor je herstel en cognitieve functies, en gaat dus hand in hand met een gezond brein.
Welk type beweging werkt het beste?
Uiteraard is elke vorm van beweging goed voor ons, maar wist je dat iedere vorm zo zijn eigen effecten met zich meebrengt?
- Cardiotrainingen; Conditionele sporten zoals hardlopen, fietsen, zwemmen en dansen verhogen de hartslag en stimuleren de aanmaak van BDNF. Door middel van cardio wordt dus vooral het geheugen en de concentratie verbetert.
- Complexe bewegingen: Complexe bewegingen in een sport dagen je hersenen uit. Denk aan yoga, voetbal of vechtsporten. Bij deze sporten moeten onze cognitieve vaardigheden samenwerken met onze motoriek. Hierdoor worden onze hersenen breder gestimuleerd als bij bijvoorbeeld cardiotraining.
- Krachttraining: Ook krachttraining heeft positieve effecten op het brein, met name op het vlak van executieve functies zoals impuls- en emotieregulatie maar ook plannen, organiseren en doelgericht werken. Bij ouderen helpt krachttraining in het behoud van cognitieve vaardigheden.
Beweging voor elke levensfase
Aan iedere levensfase is wel een vorm van beweging toe te wijzen wat op dat moment goed is voor ons brein. Zo draagt bewegen in onze kindertijd vooral bij aan de ontwikkeling van ons brein op het gebied van taalvaardigheid, geheugen en aandacht. Wanneer we volwassen zijn helpt beweging om creatiever te worden, stress te reguleren en scherp te blijven. Terwijl, als we ouder worden helpt beweging om het risico op dementie te verkleinen, behouden we onze cognitieve functies langer en blijven we langer mobiel. Beweging is dus eigenlijk de rode draad in ons leven, mits je niet zo stijf als je ongewassen sokken wilt worden.
Sociale beweging als bonus
Hoewel we het nog niet benoemd hebben, mag het zeker niet vergeten worden: Bewegen met anderen. Bewegen met je favoriete mensen brengt nog andere cognitieve voordelen met zich mee. Zo kan de sociale interactie tijdens bijvoorbeeld een duo training of small group training gevoelens van verbondenheid en steun creëren, wat weer positief effect op ons mentaal welzijn heeft. Ook al gaan de gesprekken nergens over.
Wil je je brein écht sterker maken? Laat je niet alleen door spierballen verleiden, maar geef ook je hersenen een boost! Plan vandaag nog een intake met een personal trainer aan huis om een bewegingsplan op maat voor jou op te stellen. Train niet alleen je lichaam, maar ook je brein!
Effecten van beweging op je hersenen
Hersenfunctie | Effect van beweging |
Zuurstof en Bloedcirculatie | Verbetert de doorbloeding en zorgt voor meer zuurstof en voedingsstoffen. |
Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF) | Stimuleert herstel van beschadigde neuronen en bevordert de vorming van nieuwe neuronen. |
Neuroplasticiteit | Verbetert de flexibiliteit van het brein en bevordert cognitieve vermogens. |
Stress en Stemming | Verhoogt de aanmaak van endorfine, dopamine en serotonine voor betere stemming en stressregulatie. |
Slaap | Bevordert een betere slaap, essentieel voor het herstel van het brein. |
Veelgemaakte fouten
❌ Geen variatie in beweging: Alleen cardio of alleen krachttraining is niet optimaal. Zorg voor een mix om verschillende cognitieve functies te stimuleren.
❌ Te weinig uitdaging: Beweging moet complex zijn om de hersenen uit te dagen. Probeer activiteiten die je zowel mentaal als fysiek prikkelen, zoals yoga of vechtsporten.
❌ Onvoldoende regelmaat: Sporadische beweging heeft weinig effect op het brein. Consistentie is belangrijk om neuroplasticiteit en geheugen te verbeteren.
❌ Negeren van sociale aspecten: Beweging met anderen heeft extra voordelen voor je mentale welzijn, zoals sociale steun en verbondenheid.
Ervaringen van anderen
- Sophie (30): “Sinds ik elke dag een uur fiets, merk ik dat mijn concentratie is verbeterd. Ik kan me nu veel beter concentreren op werk en heb minder stress.”
- Joris (45): “Na een paar maanden krachttraining merk ik dat ik niet alleen fysiek sterker ben, maar ook mentaal helderder ben geworden. Mijn geheugen en concentratie zijn duidelijk verbeterd.”
- Eva (67): “Door regelmatig te wandelen en af en toe yoga te doen, voel ik me mentaal veel scherper en energieker. Het helpt me om in contact te blijven met mijn omgeving en verlicht mijn stress.”
Veelgestelde vragen en antwoorden
Hoeveel beweging heeft mijn brein nodig?
Gezondheidsorganisaties raden aan om minimaal 150 minuten matige beweging per week te doen. Dit kan je brein helpen om optimaal te functioneren, zowel op fysiek als mentaal gebied.Is beweging goed voor mijn brein, zelfs als ik ouder ben?
Ja, bewegen is essentieel voor de gezondheid van je hersenen, ook als je ouder wordt. Het helpt cognitieve functies te behouden en kan het risico op dementie verminderen.Welke vorm van beweging is het beste voor mijn brein?
Cardiotrainingen zoals hardlopen, fietsen en zwemmen stimuleren de bloedcirculatie en verbeteren geheugen en concentratie. Complexe bewegingen zoals yoga of vechtsporten dagen zowel je lichaam als geest uit.Kan ik mijn hersenen trainen met krachttraining?
Absoluut! Krachttraining heeft positieve effecten op de executieve functies van je brein, zoals impulsbeheersing, plannen en organiseren.Wat als ik pijn of ongemak ervaar tijdens het bewegen?
Stop onmiddellijk en raadpleeg een arts of fysiotherapeut. Het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren en beweging aan te passen aan je mogelijkheden.